بررسی خسرو و شیرین و لیلی و مجنون نظامی از دیدگاه جامعه شناسی

هر اثر ادبی فارغ از نوع و قالب آن در یک محیط اجتماعی خلق می شود پیوند بین ساختار جامعه و اثر ادبی مقوله‏ی‏ «جامعه‏شناسی ادبیات»را مطرح می سازد. در این پژوهش به جامعه شناسی دو منظومه لیلی و مجنون و خسرو وشیرین از پنج گنج نظامی پرداخته شده است. بدین منظور در ابتدا مبانی تئوریک لازم برای بحث در دو حوزه ی جامعه شناسی ادبیات و رویکرد های نقد ادبی تبیین و تشریح شده است. در ادامه مهم ترین درون مایه های اجتماعی شخصیت ها در قالب مولفه های ارزش های اجتماعی، کنش های اجتماعی، مهارت های اجتماعی، تشریفات و مناسک اجتماعی، سو گیری اجتماعی و کنترل های اجتماعی طبقه بندی شده و در هر مورد با استناد به شواهد شعری استخراج شده از پنج گنج نظامی تجزیه و تحلیل و مقایسه صورت گرفته است. همچنین دو منظومه لیلی و مجنون و خسرو شیرین با رویکرد نقد جامعه شناختی مورد بررسی قرار گرفت و درنهایت مشخص گردید که غالب مولفه های شعر اجتماعی در منظومه ی خسرو وشیرین و لیلی و مجنون قابل ردیابی است و از منظر درون مایه های اجتماعی شخصیت های شیرین و لیلی وجه تمایز فراوان و وجه اشتراک معدود دارند واژه های کلیدی: نظامی، لیلی و مجنون، خسرو و شیرین، جامعه شناسی ادبیات، درون مایه های اجتماعی